Het Alban Berg Ensemble is een ensemble voor moderne muziek, opgericht door dirigent Stephan Pas. De composities, ideeën en uitvoeringspraktijk van de componisten van de Tweede Weense School (Schönberg, Berg, Webern en hun volgelingen) zijn de belangrijkste inspiratiebron en een leidraad in de totstandkoming van de concertprogramma’s.
Het Alban Berg Ensemble voert eigentijdse muziek uit, in een boeiende combinatie met het reeds gevestigde moderne repertoire. Het programmeert zijn concerten rond een bepaald thema, een bepaalde componist of muzikale stroming. Het ensemble staat open voor nieuwe ontwikkelingen op compositorisch gebied, en wil richtinggevend zijn in de programmakeuze.
™
Om het historisch gegeven in de programmering vorm te geven, maakt het Alban Berg Ensemble ook gebruik van bewerkingen van stukken uit diverse stijlperioden, variërend van de renaissance tot aan de laat-romantiek. Dit bewerken voor een ensemblebezetting vindt zijn oorsprong in de werkwijze van vroeg twintigste eeuwse componisten, gegroepeerd rond Arnold Schönberg. Hun muziek werd in besloten kring eerst in kleine bezetting ‘getest’, voordat ze werd blootgesteld aan het grote publiek en de muziekcritici. Het Alban berg Ensemble gebruikt die bewerkingen echter met het doel om de eigentijdse muziek, door een prikkelende confrontatie met dat oudere repertoire, een meerwaarde te geven. Door deze wijze van programmeren komt de eigentijdse muziek beter tot haar recht en wordt de eigentijdse muziek toegankelijker voor een breder publiek.
Bezetting
Het ensemble bestaat uit: een enkelvoudige strijkersbezetting (strijkkwartet en contrabas); een blaaskwintet (fluit, hobo, klarinet, fagot en hoorn) met hun respectievelijke bij-instrumenten piccolo/altfluit/basfluit, althobo/hobo d’amore. es-klarinet/basklarinet, kontrafagot); piano (eventueel uitgebreid met een ander toetseninstrument, zoals celesta of klavecimbel); harmonium (eventueel in combinatie met piano); en een harp. Uitbreidingen zijn mogelijk: bij de snaarinstrumenten met een gitaar en een mandoline; bij de blaasinstrumenten met trompet en trombone. Andere mogelijkheden zijn het gebruik van slagwerk, en de toepassing van electronica.
Door deze rijke schakering heeft het Alban Berg Ensemble de beschikking over een breed pallet aan klankkleuren. Het ensemble speelt onder leiding van een dirigent, maar ensembleleden kunnen ook in kleiner verband of solistisch optreden. Met deze flexibele bezetting kan een groot gedeelte van de moderne ensemblemuziek worden bestreken.
Repertoire
Het repertoire van het Alban Berg Ensemble bestaat uit:
- Nieuwe werken van eigentijdse componisten. Deze werken worden door een confronterende programmering in een historisch perspectief geplaatst, zodat een boeiende confrontatie met ouder repertoire ontstaat.
- Werken van laat twintigste eeuwse componisten, die, hoewel ze inmiddels tot het standaard repertoire worden gerekend, vaker uitgevoerd mogen worden.
- Werken uit de vroeg-twintigste eeuw, die een fundamentele rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van de huidige muziekpraktijk en daarom nog steeds actueel zijn.
- Werken van componisten uit nog vroegere perioden, die geaccepteerd zijn als onderdeel van de canon, en die stilistisch of als concept een bijzondere relevantie of actualiteit hebben en een inspiratie zijn voor de hedendaagse muziek. Deze oudere werken kunnen voor het ensemble geschikt worden gemaakt door ze voor de specifieke bezetting te bewerken, een werkwijze die ook aan het begin van de 20ste eeuw werd toegepast om nieuw repertoire toegankelijker te maken.
Werkwijze, Projecten
Het Alban Berg Ensemble werkt projectmatig (langs bepaalde thematiek, componsist of stijl), en is eigentijds in zijn manier van presenteren. Het geeft concerten rond een bepaald thema of persoon (bijvoorbeeld een muzikale vernieuwing, een bijzondere componist of solist); verstrekt compositie-opdrachten; produceert CD’s; werkt mee aan radio-opnames of aan muziekfestivals; organiseert andere activiteiten (zoals lezingen, workshops of het verzorgen van publicaties) rondom zijn concerten. Ter vergroting van de toegankelijkheid kunnen rond de concerten andere activiteiten zoals lezingen, workshops georganiseerd. Het staat qua inhoud en presentatie open voor nieuwe ontwikkelingen.
Musicians
- Bob van der Ent, violin
- Emiel Junge, violin
- Bart Peters, viola
- Rebecca Smit, cello
- Hans Roelofsen, double bass
- Felicia van den End, flute
- Sander Teepen, oboe
- Lars Wouters van den Oudenweijer, clarinet
- Lucas Bos, bassoon
- Wendy Leliveld, horn
- Wim Voogd, piano
- Harry van Wijk, harmonium
- Aimée van Delden, harp
- Martine Sikkenk, mandoline
- Thorwald Jorgensen, percussion
- Bart Swimberghe, percussion
Soloists
- Mark Omvlee, tenor
- Karolina Hartman, mezzo-soprano
- Maria Fiselier, mezzo-soprano
- Lars Wouters van der Oudenweijer, clarinet
Advisor programming
- Maarten Brandt, advisor concert programming
Board
- Vincent Wolfs, chair
- Rob Knuist, treasurer